Akylly öý tehnologiýasynyň bökdençsiz ýaşamagy wada berýän döwründe, gapylary açýan gapy interkomlary bütin dünýäde kwartiralarda, şäher öýlerinde we derwezeli jemgyýetlerde standart aýratynlyga öwrüldi. Rahatlyk we howpsuzlyk utgaşmasy hökmünde satylýan bu ulgamlar, ýaşaýjylara myhmanlary barlamaga we gapylary uzakdan açmaga mümkinçilik berýär, köp halatlarda häzirki zaman ýaşaýyşy üçin möhüm täzelenmeler hökmünde görülýär.
Şeýle-de bolsa, olaryň ajaýyp interfeýsleriniň we wagt tygşytlaýjy aýratynlyklarynyň aşagynda öý hojalyklaryny ogurlyga, rugsatsyz girişe, gizlinligiň bozulmagyna we hatda fiziki zyýana sezewar edýän birnäçe barha artýan howpsuzlyk gowşaklyklary gizlenýär. Öwrüliş tizleşýän mahaly, öý eýeleriniň, emläk dolandyryjylarynyň we howpsuzlyk hünärmenleriniň bu töwekgelçilikleri ykrar etmegi we öňünden çäreleri görmegi örän möhümdir.
1. Köne programma üpjünçiligi: Hakerler üçin sessiz geçelge
Gapydaky interkom ulgamlarynda iň köp gözden gaçyrylýan gowşaklyklaryň biri köne programma üpjünçiligi bolup, ol kiberjenaýatçylar üçin esasy nyşana bolmagynda galýar. Ýygy-ýygydan täzelenmeleri iberýän smartfonlardan ýa-da noutbuklardan tapawutlylykda, köp interkom ulgamlarynda, esasanam köne modellerde, awtomatiki ýama ýok. Öndürijiler köplenç täzelenmeleri bary-ýogy 2-3 ýyldan soň bes edýärler, bu bolsa enjamlary ýamalanmadyk howpsuzlyk kemçilikleri bilen ýüze çykarýar.
Hakerler bu boşluklary gödek hüjümler arkaly ýa-da şifrlenmedik HTTP birikmeleri ýaly köne protokollary ulanmak arkaly ulanýarlar. 2023-nji ýylda kiberhowpsuzlyk firmasy meşhur interkom brendinde hüjümçilere üýtgedilen tor talaplaryny ibermek arkaly autentifikasiýany doly aýlanyp geçmäge mümkinçilik berýän möhüm kemçiligi ýüze çykardy. Içeri girenden soň, olar gapylary uzakdan açyp, binalara duýdurylmadyk ýagdaýda girip bilýärdiler.
Emläk dolandyryjylary köplenç çykdajylar baradaky aladalar ýa-da "ýaşaýyjylary biynjalyk etmekden" gorkup, täzelenmeleri gijikdirip, ýagdaýy has-da beterleşdirýärler. Halkara emläk dolandyryjylary assosiasiýasynyň geçiren gözlegine görä, kärende jemgyýetleriniň 62% -i täzelenmeleri gijikdirip, bilgeşleýin däl ýagdaýda interkomlary bikanun girýänler üçin açyk çakylyga öwürýär.
2. Gowşak awtentifikasiýa: “Password123” howpsuzlyk howpuna öwrülende
Iň ösen interkom enjamlary hem diňe autentifikasiýa protokollary ýaly howpsuzdyr we köpüsinde kemçilikler bar. 2024-nji ýylda öňdebaryjy 50 interkom brendiniň arasynda geçirilen gözlegde şu aşakdakylar ýüze çykaryldy:
-
78% 8 simwoldan az gowşak parollara rugsat berýär.
-
43% -inde uzakdan girmek üçin iki faktorly autentifikasiýa (2FA) ýok.
-
Býujetli modelleriň köpüsinde “admin123” ýaly standart giriş maglumatlary ýa-da enjamyň seriýa belgisi bilen iberilýär.
Bu gowşaklyk mümkinçilikli ogurlygyň artmagyna sebäp boldy. Diňe Çikagoda polisiýa 2023-nji ýylda ogrylaryň foýelere girmek we bukjalary ogurlamak üçin standart ýa-da gowşak parollardan peýdalanan 47 waka barada habar berdi. Käbir ýagdaýlarda ogrylar bir gijede birnäçe jaýa "123456" ýa-da binanyň salgysy ýaly ýönekeý ýaşaýjylaryň parollaryny çaklap giripdirler.
Bu howp mobil programmalara hem degişli. Köp interkom programmalary şahsy maglumatlary smartfonlarda ýerli derejede saklaýar. Eger telefon ýitirilen ýa-da ogurlanan bolsa, enjamy bolan islendik adam bir gezek basmak bilen içeri girip biler - tassyklamak talap edilmeýär.
3. Fiziki üýtgeşme: Enjamlaryň gowşaklyklaryndan peýdalanmak
Kiberhowpsuzlyk howplary habarlarda esasy orunda durýar, emma fiziki taýdan başgalara täsir etmek hüjümiň umumy usuly bolmagynda galýar. Köp interkomlarda açyk simler ýa-da gulp mehanizmini aýlanyp geçmek üçin manipulýasiýa edilip bilinýän aýrylyp bilinýän ýüz panelleri bar.
Mysal üçin, ýönekeý rele açarlaryna daýanýan interkomlary otwýortka we kagyz gysgyç bilen birnäçe sekuntda ýok edip bolýar — bu bolsa ösen bilim talap edilmeýär. Wandallar şeýle hem kameralary ýa-da mikrofonlary öçürip, ýaşaýjylaryň myhmanlary wizual taýdan barlamagyna päsgel bermek arkaly enjamlary nyşana alýarlar.
Nýu-Ýork şäherinde 2023-nji ýylda ýaşaýyş jaýlarynyň 31% -inde interkom wandalizminiň bolandygy habar berildi, bu bolsa emläk dolandyryjylaryna her abatlaýyş üçin ortaça 800 dollara düşdi we kärendeçileri hepdelerboýy giriş gözegçiliginiň işlemeýänligine getirdi.
4. Gizlinlik howplary: Domofonlar eýelerini diňlände
Rugsatsyz girişden başga-da, köp interkomlar gizlinlik bilen bagly çynlakaý aladalary döredýär. Býujetli modellerde köplenç başdan-aýak şifrleme bolmazlygy sebäpli wideo we ses akymlarynyň tutulmagyna sezewar bolýar.
2022-nji ýylda iri interkom öndüriji kompaniýanyň hakerleri onuň şifrlenmedik serwerlerine girip, 10 müňden gowrak öý hojalygyndan wideo maglumatlary syzdyrandan soň, sud işleri bilen ýüzbe-ýüz boldy. Suratlarda ýaşaýjylaryň azyk önümlerini daşaýan, öýlerine girýän ýa-da maşgala agzalary bilen aragatnaşyk saklaýan pursatlary görkezildi.
Şifrlenen ýagdaýynda-da, käbir ulgamlar ulanyjy maglumatlaryny üçünji tarap analitik firmalary bilen gizlin paýlaşýar. 2023-nji ýylda “Consumer Reports” žurnalynyň geçiren derňewi 25 interkom programmanyň 19-synyň ýerleşýän ýeriň maglumatlary, enjamyň ID-leri we giriş nusgalary ýaly gizlin maglumatlary toplaýandygyny, köplenç ulanyjynyň açyk razylygy bolmazdan, anyklaşdyrandygyny görkezdi. Bu bolsa ýaşaýyş jaýlarynda gözegçilik we maglumatlaryň pul gazanmagy barada soraglary döredýär.
Öýüňizi nädip goramaly: Ýaşaýjylar we emläk dolandyryjylary üçin amaly ädimler
Gapylaryň açyk goýulmagy bilen gapylaryň interkomlarynyň töwekgelçilikleri hakyky, ýöne dolandyryp bolýar. Ýaşaýjylar hem, bina dolandyryjylary hem öňünden görülmeli çäreleri görüp bilerler:
-
Programma üpjünçiliginiň täzelenmelerine ileri tutuň
-
Ýaşaýjylar: Domofonyňyzyň programmasyny ýa-da öndürijiň saýtyny her aý barlaň.
-
Emläk dolandyryjylary: Awtomatiki ýamalary täzelemek üçin çärýekde täzelenmeleri meýilleşdiriň ýa-da howpsuzlyk firmalary bilen hyzmatdaşlyk ediň.
-
-
Autentifikasiýany güýçlendirmek
-
Garyşyk nyşanlar bilen 12+ simwolly parol ulanyň.
-
Elýeterli bolan ýerde 2FA-ny işjeňleşdiriň.
-
Gurnamadan soň derrew standart girişleri täzeden düzediň.
-
-
Howpsuz fiziki enjamlar
-
Bozulmaz ýüz örtüklerini goşuň.
-
Açyk simleri gizleň ýa-da goraň.
-
Ýokary töwekgelçilikli emläkler üçin ikinji derejeli gulplary göz öňünde tutuň.
-
-
Gizlinlige gönükdirilen ulgamlary saýlaň
-
Açyk şifrleme syýasaty bolan üpjün edijileri saýlaň.
-
Ulanyjy maglumatlaryny üçünji taraplar bilen razylyksyz paýlaşýan ulgamlardan gaça duruň.
-
Netije: Amatlylyk howpsuzlygy howp astyna salmaly däl
Gapylary açýan gapy interkomlary amatlylygy giriş gözegçiligi bilen utgaşdyrmak arkaly ýaşaýyş jaýlarynyň durmuşyny özgertdi. Şeýle-de bolsa, olaryň gowşak taraplary — köne programma üpjünçiligi, gowşak autentifikasiýa, fiziki üýtgeşmeler we maglumatlaryň gizlinligi bilen bagly töwekgelçilikler — diňe amatlylygyň ýeterlik däldigini subut edýär.
Ýaşaýjylar üçin seresaplylyk sazlamalary täzelemek, ygtyýarnamalary saklamak we anomaliýalar barada habar bermek diýmekdir. Emläk dolandyryjylary üçin ýokary hilli, yzygiderli abatlanylýan ulgamlara maýa goýmak diňe bir çykdajy däl, eýsem zerurlykdyr.
Ahyrsoňy, häzirki zaman ýaşaýyş jaýlarynyň howpsuzlygy amatlylyga we durnuklylyga ileri tutulmalydyr. Öýlerimizi goramak üçin ynanýan ulgamlarymyzyň özi hiç haçan olary howp astyna salýan ejiz halka öwrülmeli däldir.
Ýerleşdirilen wagty: 2025-nji ýylyň 26-njy sentýabry